Margreet de Pater
De nieuwe voorzitter van onze stuurgroep
Ik sprak met Margreet de Pater in haar huis op een van de mooiste plekjes van Delft, de Noordkant van de Buitenwatersloot. Karmozijnbes en passiebloem voor het huis. Omdat zij op vele plaatsen in Nederland maar niet in Delft als sociaal psychiater gewerkt heeft, vroeg ik of ze hier recent was komen wonen. Maar nee, zij woont hier met haar gezin al 40 jaar, maar werkte echter altijd buiten Delft.
We zaten samen met een kopje thee in haar mooie “wïlde” tuin waar ze mij o.a. openhartig vertelde over haar jeugd. Een boeiend aspect van haar leven, dat ik de lezers van dit interview niet mag onthouden.
Margreet werd geboren in Kollum (Friesland) als dochter van dominee Wybe Zijlstra en Hester Sparnaay, .Haar vader heeft zich altijd ingespannen om verschillende kerkgenootschappen die met elkaar overhoop lagen nader tot elkaar te brengen. Hij was als protestantse dominee een van de eersten die een dialoog aanging met katholieke pastors. Later werd Wybe de drijvende kracht achter de landelijke trainingen gegeven door de organisatie Klinisch Pastorale Vorming (KPV), waarin hij collega pastors leerde een goed gesprek te voeren met gemeenteleden die om pastoraal advies vroegen… Dit voorbeeld van haar vader heeft grote invloed gehad op de wijze waarop Margreet haar latere beroep als Sociaal Psychiater benadert.
Haar adolescentie beleefde ze in de woelige late zestiger en begin zeventiger jaren. De tijd van de Parijse revolutie van ’68 en de bezetting van het Maagdenhuis. Een periode van ingrijpende verandering, die heden ten dage nog volop doorwerkt.
Margreet nam haar dominee die zei dat je het op moest nemen voor de onderdrukten serieus en werd lid van een Maoïstische afsplitsing van de CPN, de Kommunistiese Partij Nederland/Marxisties Leninisties (KPN/ML), waaruit later de SP voortkwam. In de begintijd van die beweging was “het Rode boekje” van Mao de leidraad en toen daarin gezegd werd dat de “intelligentsia” zich met de arbeiders moest verenigen, ging zij het volop met hen in gesprek. Ze vertelde mij dat zij in die gesprekken veel geleerd heeft en dat ze grote waardering kreeg voor de capaciteiten en levenswijsheid van de buurtbewoners met wie zij acties voerden tegen de huurverhoging. Zij, de buurtbewoners behoedden de partij voor radicalisering en legden uit dat ze betere huizen wilden maar geen revolutie. Nog wat later kregen de partij leden de opdracht zich verder te ontwikkelen, waarop ze haar medische studie hervatte. Zelf zeer democratisch opgevoed, werd ze in die tijd geconfronteerd met “het gezag”. Ze leerde er mee omgaan vooral omdat ze opmerkte dat de gezagsdragers ook gewone mensen waren
..
Anno 1971
Margreet deelt folders uit voor KPN/ML
En je ziet het, ze worden aandachtig gelezen
Ze werd sociaal psychiater, werkzaam in verschillende teams. Ze ontwikkelde een crisisinterventie methode en de zogenaamde transmurale gezinsbegeleiding voor mensen met psychose gevoeligheid en had een aandeel in de ontwikkeling van bemoeizorg. Ze schreef vele artikelen daarover. Een opsomming daarvan kan hier achterwege blijven. Belangrijker is haar visie op de individuele mens bij psychiatrische hulp, die als een rode draad door haar werk heenloopt. De sociaal psychiater dient, naar haar op de praktijk gebaseerde inzichten, aandachtig en respectvol te luisteren naar hetgeen de patiënt zegt en daarover indien enigszins mogelijk een rationeel gesprek aan te gaan. Ze werkte samen met familieleden, vrienden en buren.
Maar tegelijk nam ze een onverzettelijke houding aan tegenover gedrag dat anderen zou kunnen schaden. Margreet rekende het uitdrukkelijk tot haar taak het gevaar dat een psychose heel soms met zich meebrengt te keren, maar niet door opsluiten of platspuiten. Margreet stelt: ‘In je maatschappelijke rol kom je dan als psychiater ongewild in de rol van onderdrukker. Ik loste dit op door het uitoefenen van ‘verbindend gezag’, geïnspireerd door Ghandi’s geweldloos verzet. Daar was best enige moed voor nodig, want zij ging met de politie achter haar, voorop naar de betrokkene toe en wist hem/haar vaak tot kalmte te brengen, voordat er ongelukken gebeurden.
Maar het beste werkte toch het bijeenroepen van alle betrokkenen inclusief de psychotische mens zelf, waarbij familie en vrienden heel simpel uitlegden welke impact het gedrag had op hen en wat ze wel en wat ze niet wilden. Haar inzichten op dit gebied maakt ze o.a. duidelijk onder meer in de presentatie, die je via de onderstaande link kunt zien:
In de loop der jaren werd ze een landelijke autoriteit op het gebied van hoe je familie kunt betrekken bij het herstel van een psychose en hoe je het beste kunt omgaan met de tegenstellingen die er onbedoeld tussen familie en psychotische mensen ontstaan
Ze schreef daarover een boek: “De Eenzaamheid van de Psychose”
Degenen die hierin geïnteresseerd zijn wordt aangeraden om het interview te bekijken dat Margreet over dit boek gaf. Om dit interview te zien Klik HIER
Margreet is nu enkele jaren gepensioneerd en krijgt tijd beschikbaar o.a. om als opvolger van Peter Wilbrink het voorzitterschap van het Stadsdiakonaat op zich te nemen. Daarnaast wil ze de sociaal psychologische begeleiding in Delft, waar ze tot nu geen werkervaring heeft, beter leren kennen. Mochten in de loop der tijd de verbanden tussen sociaal maatschappelijke instanties verwaterd zijn, wie weet kan ze die dan nieuw leven inblazen.
Toen ik na dit interview op Internet naar nog wat aanvullende informatie zocht, kwam ik tot de ontdekking dat Margreet zich naast de psychiatrie ook met de kookkunst bezig houdt. Een heel andere aspect van haar persoon, waarmee ik dit interview wil besluiten. Ik doe dat met een link naar een klassiek familie de Pater recept: Aardbeien slagroom taart
Louis Harmsen